Elk nieuw schooljaar begint Rebecca Henderson, professor op MIT in de VS, met een simpele vraag aan haar leerlingen: sta op en gooi een muntje. Degenen die ‘munt’ gooien moeten gaan zitten, waarna een nieuwe ronde begint, zolang tot er nog één leerling staat. Rebecca loopt vervolgens vol enthousiasme naar de ‘winnaar’ toe en roept “Geweldig! Zeven keer kop achter elkaar! Mag ik je interviewen voor het blad Fortune? Wat is je geheim? Mag ik een boek over je schrijven?”. Wat professor Henderson natuurlijk duidelijk wil maken, is dat veel toevalligheden in de maatschappij worden opgewaardeerd tot vaardigheden en prestaties. En dat het bestuderen van het succes van helden en goedlopende bedrijven weinig zin heeft: de kans dat je hun succes na kunt doen is klein.
Crowdsourcing: de toekomst is boter, kaas en eieren
Als marketeer word je vaak gevraagd om uitspraken te doen over de toekomst: hoe ziet de markt er over 5 jaar uit? En alhoewel veel mensen hun geld verdienen met het voorspellen van de toekomst, is er inmiddels veel bewijs dat aantoont dat dat niet kan. Zoals beursgorilla Jacko, een gorilla in de dierentuin van Berlijn die ‘mandjes’ aandelen adviseert op basis van de volgorde waarin hij genummerde bananen opeet: hij verslaat telkens de voorspelkracht van de beursvoorspellers die hiervoor jarenlang geleerd hebben.
Eigenlijk is het idee ook raar dat je de toekomst zou kunnen voorspellen, als je nagaat op hoeveel verschillende manieren die zich kan ontwikkelen. Als voorbeeld: een eenvoudig spelletje boter, kaas en eieren kan op 31.896 manieren gespeeld worden. Een spelletje schaak, 8×8 vakjes op een bord, kan op 10 tot de macht 123 (een één met 123 nullen erachter!) manieren gespeeld worden, méér dan er atomen in het heelal zijn! Onze prehistorische hersenen kunnen een dergelijk aantal niet eens begrijpen, maar we denken wel de ontwikkelingen in de wereld te kunnen voorspellen?
De reden dat we dat denken is simpel: zoals zo vaak houden wij mensen onszelf ook hier voor de gek. De vakterm in dit geval is ‘hindsight bias’: achteraf is alles logisch. Nassim Taleb gebruikt voor onvoorspelde gebeurtenissen die achteraf heel voorspelbaar “zijn” de term ‘Black Swans’ in een erg interessant boek met dezelfde titel uit 2007. ‘Black Swans’ zijn belangrijke onverwachte gebeurtenissen (denk aan 9/11, de Arabische Lente) die achteraf gerationaliseerd worden: “wat nu gebeurd is, kon je aan zien komen”. Niet dus.
Maar wat moet je dan doen in een onvoorspelbare toekomst waarin verandering de enige constante is? In elk geval kort op de bal spelen, zonder op paniekvoetbal over te gaan: hou de dagelijkse marktontwikkelingen in de gaten, maar zet ze ook in perspectief. Bij MCB zijn we middels een project ‘groepsintelligentie’ bezig om de huidige kennis van medewerkers middels ‘crowd sourcing’ zo efficiënt mogelijk te verzamelen, zodat actuele kennis paraat is.
Philip Kotler adviseert in zijn boek ‘Chaotics’ om ‘te waken voor het automatisme om te verstarren, maar op het gevoel van jou en dat van je (beste) medewerkers te varen, los van wat de concurrent doet. En ook in chaotische tijden te investeren in plaats van alleen te reduceren. Maar als de toekomst niet te voorspellen blijkt te zijn, dan heeft Alan Kay uiteindelijk natuurlijk het meeste gelijk: “The best way to predict the future is to invent it”. Succes met uitvinden.