Ik heb al heel wat stagiaires begeleid bij hun project, waarbij een marktanalyse -natuurlijk- een verplicht nummer is. Jammer genoeg krijgen studenten tijdens hun opleiding vooral les in consumentenmodellen, terwijl de werkelijkheid vooral B2B is.
Eén voorbeeld hiervan is de analyse van de macro-omgeving van een bedrijf: welke ontwikkelingen in politiek, economie, milieu etc. zijn relevant?Het model dat bij deze analyses het meest gebruikt wordt is het DESTEP-model, maar in B2B-branches als de bouw is dat helemaal niet zo geschikt. Ik wil daarom het VETEP-model introduceren.
Al jaren verbaas ik me over een grote en dure kloof die Henry Mintzberg al in 1975 aanwees. Elke dag zijn er dure consultants bezig met het ontwerpen en installeren van ‘dashboards’. Nee niet in auto’s, managementdashboards waarop een manager in één oogopslag kan zien hoe het met zijn bedrijf of afdeling gaat, en waarmee hij of zij kan bijsturen. Figuurlijk dan. De grote grap is: het is best logisch dat een (marketing)manager een dashboard gebruikt, en als je het hem of haar vraagt zal deze dat ook beamen. Maar Henry Mintzberg vaarde hier echter niet blind op, en ging op onderzoek uit. Met opvallende resultaten…
Snacks?
Wat Henry deed was heel eenvoudig: hij ging gewoon eens een paar dagen naast zo’n manager zitten, om te kijken hoe deze aan zijn of haar informatie kwam. En wat was zijn conclusie: er is een grote kloof tussen ‘folklore’ en ‘fact’. De ‘folklore’ zegt dat de manager iemand is die wikt, weegt en beslist, en die daar (natuurlijk) een dashboard bij nodig heeft. Maar uit het onderzoek van Henry Mintzberg bleek dat de ‘fact’ er heel anders uit zag: de manager wordt de hele dag geleefd, en krijgt informatie vooral mondeling ‘toegediend’ in kleine brokjes: een telefoontje ‘wist je dat’, iemand die binnenvalt ‘heb je gehoord dat’, maar ook mailtjes, SMS’jes, noem maar op. Henry noemt ze ‘infosnacks’, en net als in de wereld van het voedsel beginnen deze snacks de maaltijden te vervangen…
Brokjes!
Nu kun je twee dingen doen: proberen deze ‘fact’ terug te buigen naar ‘folkore’ en managers te dwingen achter hun dashboardjes plaats te nemen, of je past je systemen gewoon aan deze ‘fact’ aan. Toen MCB 10 jaar terug voor de metaalindustrie haar Marketing Intelligence Systeem introduceerde (klik hier, gratis), werd dan ook besloten om het op deze manier in te richten: marktontwikkelingen werden via kleine e-mailberichten naar commerciële collega’s en (later) klanten (elke dag 3300!) gestuurd. En sinds enkele maanden worden deze ‘infosnacks’ ook via Twitter (klik hier) verstuurd, met al méér dan 400 volgers. En we bouwen nu zelfs een ‘marktkennisgenerator’, een soort digitale journalist die een stroom aan data en nieuws automatisch omzet in ‘infosnacks’. De mensen voor wie deze marktontwikkelingen relevant zijn kunnen ze op deze manier als ‘snacks’ toegediend krijgen, volgens Henry Mintzberg dé manier waarop managers eigenlijk het liefst eten.
In zijn artikel (klik hier) verwoordt Henry het treffend: “Dit onderzoek bewijst dat de manager zijn beslissingen en model van de wereld niet baseert op dashboards, maar op kleine brokjes informatie”. Het artikel is al 35 jaar oud en verschillende keren bekroond, en toch zullen morgen wereldwijd weer honderden dashboards geïnstalleerd worden. Dashboards waar veel kans nooit iemand naar kijkt…
Daar zit je dan naar je monitor te staren. Je moet een plan schrijven van je baas. Je hebt het vaker gedaan, maar de tijden zijn veranderd: in een weekend kan een Zuid-Europees land failliet gaan, terwijl ik een econoom wel eens heb horen vertellen dat landen niet eens failliet kunnen gaan. Veel plannen die enkele maanden terug geschreven zijn, zitten inmiddels weer in de shredder. Je wordt dan maar gevraagd om met verschillende scenario’s te werken, maar zoals ik hier al eens betoogd heb is de toekomst minder voorspelbaar dan hij lijkt, en dat wordt alleen maar erger. Dus misschien maar geen 3 scenario’s maar 6? Of 10? Waar houdt het op?
Ik zag de zinsnede ooit voorbij komen ‘schieten op bewegende doelen’. Dat is het motto tegenwoordig volgens mij: een meerjarenplan maken en dat uitvoeren werkt niet meer, je moet een globale visie hebben en inspelen op actuele ontwikkelingen. Mijn Marketingplan is een Powerpoint-bestand dat zichzelf bij het openen meteen updatet (ja zo schrijf je dat). Het haalt actuele informatie over de metaalindustrie uit ons Marketing Intelligence systeem (klik hier), waarvoor we enkele jaren terug de eerste Business Intelligence award van Nederland hebben gekregen.
Voor de liefhebbers: De centrale ‘machine’ van het systeem wordt gevoed door RSS-feeds, dat het nieuws van allerlei nieuwspagina’s geautomatiseerd binnenhaalt. Gratis. Maar het geheim van de smid zit in een systeempje dat (eveneens gratis) RSS-feeds maakt van willekeurige pagina’s: Page2RSS. Dankzij dit stukje software hoef je niet meer elke dag te kijken of je concurrent, leverancier of klant nog iets nieuws op zijn website gezet heeft, dat doet Page2RSS voor jou. Elke dag scan ik zo mijn RSS-feed met marktontwikkelingen, en probeer de ontwikkelingen achter het nieuws te interpreteren en te duiden, en te bedenken hoe we op al die ontwikkelingen moeten reageren. Schieten op bewegende doelen dus. Best leuk.
Echt plannen maken is dus niet meer nodig. Een visie vanuit je hart (en niet vanuit de concurrent, klik hier) waar de klant op zit te wachten moet het startpunt zijn, en vervolgens hou je de bewegingen van de doelen in de gaten en probeert erop te schieten. Ernaast schieten mag, daardoor wordt het volgende schot alleen maar beter. Het scheelt je in elk geval veel tijd die je naar een scherm zit te staren om een plan te schrijven dat toch niet uitkomt.
